Aceptar os errores

Se o máis difícil da vida é vivila, coas súas alegrías e os seus fracasos, o máis difícil da Historia é contala tal como foi, sen tomar partido por uns ou por outros. Por iso, non sempre é doado contala.

Pasa, por exemplo, coa Guerra Civil Española. Hai demasiada subxectividade cada vez que se fala dela, e iso é porque, de maneira moi clara, cada día comprobamos que moitos aínda viven na posguerra. Que hai feridas aínda abertas, e que non todos están dispostos a axudar a pechalas. Chegará unha xeración á que non lle importe facelo, unha xeración desprovista de fanatismos (ou polo menos dese fanatismo), con ganas de pasar páxina e ver que nos depara a Historia cando todos superemos isto. Pero de momento, estamos onde estamos: na triste, fanática e inútil posguerra.

O debate sobre as fosas comúns é unha mostra dese fanatismo. Durante a guerra, en ambos bandos cometéronse auténticas atrocidades. Nos dous houbo verdadeiros salvaxes, e nos dous cometéronse flagrantes inxustizas. Pero como tamén sucede en toda guerra, cando esta rematou, os vencedores non só escribiron a Historia ao seu gusto durante anos, senón que tamén empeñáronse en aniquilar aos vencidos. Froito dese intento por borrar toda discrepancia, hoxe coñecemos en España a localización exacta de 2.232 fosas con cadáveres de persoas executadas en cunetas e montes, e sen xuízo previo. Os familiares desas persoas uníronse hai anos para solicitar permiso para abrilas, e poder honrar dalgunha forma a memoria dos que así morreron. Pero só se deron aberto 390. En 2008, a Audiencia Nacional ordeou paralizar a apertura das fosas comúns deixadas polo franquismo, alegando posibles perxuízos a terceiros.

En España seguimos sen aceptar os errores cometidos no pasado. E claro, cando iso sucede e en vez de ir á raíz do problema fuximos cara adiante, os problemas quedan enquistados coma un tumor que reaparece a cada pouco. En 1977, só dous anos despois de morrer Franco, o goberno de España aprobou unha lei para non investigar os delitos do franquismo. Pospúxose así a curación das feridas para un momento de maior saúde xeral. Pero máis de trinta anos despois, a ONU e a xustiza doutros países sinálannos con dedo acusador para recordarnos o labor pendente. O de afrontar uns crimes que, por violar gravemente os dereitos humanos, ningún país pode deixar soterrados, sen xuzgar. O labor de volver atrás e aceptar os erros.

Sabedes? Meu abuelo foi a guerra. Viñérono a buscar a casa e loitou 3 longos anos no bando franquista. Pola forza. A el importáballe nada Franco, Azaña ou aquela estúpida guerra. Tiña 19 anos e, coma vós, so quería vivir. Ao volver, cando lle preguntaban se algunha vez matara a alguén en combate, sempre dicía que non. E ninguén lle cría. Pero ao velo, todos comprendían que esa guerra con persoas ás que nin sequera coñecía, non fora máis que unha maldita imposición a un rapaz. Meu abuelo merecía outra vida. E coma el, moitos merecían outra morte. Non se pode construír o futuro dun país deixando ás persoas nas cunetas.

Cun Clic en calquera das imaxes, podedes ver un vídeo no que se reproduce 

o proceso de apertura dunha desas 2.232 fosas do franquismo. 

O vídeo remata cunha frase:

"Quen non coñece ben a súa Historia, non pode deseñar o seu futuro".

A min paréceme que non é so cuestión de coñecer, senón tamén de recoñecer:

Quen non recoñece e afronta os erros do pasado, non pode asentar o edificio do futuro.