Pompeia: o momento final

Tal día coma onte, en apenas unhas horas, alí acabouse todo.

Pompeia e Herculano son deses lugares que conmocionan. Dúas cidades romanas ordinarias que, en cambio, sufriron un final extraordinario. Un final brutal e aterrador que as deixou carbonizadas e sepultadas (cos seus habitantes) nunhas cantas horas. Cando as ves ou les sobre elas, sobrecolle descubrir o moito que asemellaban a nós, o atroz que foi a súa morte, e o inconscientes e pequenos que somos fronte a natureza.

En pleno día, ás 13.00 horas, o sol comezou a desaparecer tras unha inmensa columna de fume ao lonxe, sobre o monte Vesubio. O vento non tardou en desprazala ata situala sobre a cidade costeira de Pompeia. En poucos minutos, comezaron a chover cinzas e moreas de pedras lixeiras (pedra pómez) mesturadas con algunhas rochas. Moitos decidiron fuxir cara a praia coa esperanza de poder afastarse por mar e algúns levaban almofadas sobre o lombo para protexerse dos impactos. Outros metéronse nas casas, procurando o resgardo dunha cuberta. Pero a choiva de pedra non cesaba, e en só un par de horas os sobrecargados tellados comezan a ceder, caendo sobre os seus moradores. 

Ás 19.00 hai xa tanta pedra na rúa que portas e ventás comezan a quedar soterradas.

Os que logran saír van presenciar algo incrible. Coa montaña envolta en lume e a punto de estoupar, parte da columna de fume desplómase de súpeto polo peso das pedras. En segundos fórmase unha corrente piroclástica: unha avalancha de cinza, gases e rochas fundidas, en veloz descenso pola ladeira, cara a cidade de Herculano. Na praia, 300 persoas quedan carbonizadas polos 500º de temperatura, e sepultadas baixo nada menos que 25 metros de lixo volcánico.

Pompeia logra aguantar ata a mañá seguinte, cando, a piques de amencer, unha explosión dentro do volcán provoca unha nova avalancha. Este fluxo descende directo cara a cidade a máis de 100 quilómetros por hora. Mentres se achega, os gases xa queiman nos ollos e a gorxa, e o ruído da mole avanzando é brutal. Toda a cidade vai ser abrasada e sepultada en segundos. Miles de persoas e animais morrerán asfixiados en tan só tres agónicas inhalacións. 

10.000 millóns de toneladas de material volcánico sepultaron as dúas cidades durante 1.500 anos, desde aquel lonxano 24 de agosto do ano 79. Pero a cinza, petrificada, preservouno todo coma nunha cápsula do tempo: rúas, edificios, pinturas... Os corpos descompostos quedaron marcados na cinza que os envolvía, formando ocos con siluetas humanas. Un arqueólogo do XIX, suxeriu enchelos con xeso para obter moldes exactos desas formas. Lográronse así retratos sorprendentemente precisos do momento da morte, como os das imaxes que vedes: moitos apareceron tapándose a boca, outros encollendo o corpo, e algún aferrado a moedas ou xoias que para nada lle valeron. Moitos cans apareceron encadeados, diante das casas dos seus amos. 

Hoxe 3,5 millóns de persoas seguen vivindo ao pé do Vesubio. Aínda que en reposo actualmente, sabemos que este volcán xa provocara problemas nas dúas cidades só 17 anos antes de destruílas. E que volveuno facer polo menos vinte veces desde entón. Algunhas, como a de 1631 cubriron de cinzas media Europa, alcanzando mesmo Constantinopla (actual Estambul). A última sucedeu en 1944. Pero ningunha causou tanto dano como aquela do ano 79.

Din os sabios que as máis grandes erupcións danse cada 2.000 anos. Por se acaso, a nosa histórica insensatez xa ten convenientemente preparado ese acontecemento: porque a baía de Nápoles (Pompeia e Herculano incluídos) é hoxe a zona volcánica máis densamente poboada do mundo...

Quen sabe? Quizais esta vez moitos sobrevivan ao Vesubio... 

ou logren, pese a todo, facerse eternos. 

Facendo clic AQUÍ, sentirédesvos un máis alí, en:

Pompeia, o último día