As historias que nos dan máis medo, son as que suceden.
Eran as 9:30 da mañá dun día de Defuntos, coma onte, cando os habitantes de Lisboa sentiron toda a ira do mundo caendo a plomo e sen piedade sobre as súas cabezas. Incluso os que estaban en misa... ou precisamente eses. Aquel 1 de Novembro de 1755, Lisboa foi coma un cadro de Brueghel: un inferno, a apocalipse, o arrepiante triunfo da morte. A fin do mundo.
Eran as 9:30 da mañá dun día de Defuntos, coma onte, cando os habitantes de Lisboa sentiron toda a ira do mundo caendo a plomo e sen piedade sobre as súas cabezas. Incluso os que estaban en misa... ou precisamente eses. Aquel 1 de Novembro de 1755, Lisboa foi coma un cadro de Brueghel: un inferno, a apocalipse, o arrepiante triunfo da morte. A fin do mundo.
Fonte |
Comezou horas antes, co aleteo compulsivo e incesante das aves. Din que os animais se axitan e comportan de xeito inexplicable cando vai ter lugar unha catástrofe. Os humanos, en cambio, non somos quen de percibila ata que a temos enriba. Cando a catástrofe chegou, a maioría dos habitantes de Lisboa, Cádiz, Salamanca ou Galicia (si, tamén aquí se sentiron os efectos) atopábanse reunidos nas igrexas ou nas casas, acendendo velas para os seus defuntos. Ata que un terrible ruído, como o dun trono achegándose, fixo que comezaran a mirar arredor, para descubrir, aterrados, que as paredes tremían e os teitos comezaban a abrirse. Aquelas velas, convertidas en fráxiles fíos de lume, comezaron a caer descontroladamente sobre a madeira do piso. Era un terremoto, e pronto un incendio.
Fonte |
Faltaron segundos para botar a correr. Pero, a onde dirixirse cando o a terra ruxe coma se tiveras un león na caluga e mentres todo se desploma arredor? O instinto empurrou á maioría a botarse fóra das casas e igrexas antes de que o teito os sepultase. Nas rúas, fendas de cinco metros de ancho abríanse recorrendo o chan, con tellas caendo e xente agolpándose para lograr chegar ao gran espazo aberto dos muelles, á beira do río Texo, onde as augas xa olen a mar. Alí amontoados, no que hoxe é a fermosísima Praza do Comercio, os lisboetas miraron atrás. Eran as 9:36. A terra parara de tremer, a cidade estaba envolta en chamas e eles, aínda chorosos e atemorizados, sentiron polo menos que estaban vivos... Non podían imaxinar, nese preciso instante, que miraban na dirección equivocada.
Fonte |
Alguén debeu berralo: "Aquí! A auga vaise! O mar retrocede!". Todos se xiraron e asomaron á beira, para contemplar aterrados un espectáculo que non podían explicar. De súpeto, toda a auga desaparecía, escorregándose coma unha lingua cara a boca do océano. O leito mariño chegou a quedar completamente descuberto, deixando á vista restos de naufraxios e antigas cargas derramadas. Os lisboetas non sabían que o epicentro daquel terremoto estaba no mar, a 300 quilómetros. Ninguén imaxinaba que toda esa auga ía regresar en minutos para engulir o porto, o centro da cidade e a eles mesmos.
A estrela marca o epicentro do sismo. Os números, as horas que tardou en chegar o maremoto. Fonte |
Só uns minutos despois, tres ondas bestiais, de entre seis e vinte metros de altura, enguliron o porto e as persoas que alí se refuxiaban, deixando baixo as augas toda a parte baixa da capital portuguesa. O resto, permaneceu ardendo nun incendio devastador que durou cinco días. Sismo, maremoto e lume destruíron por completo unha cidade de preto de trescentos mil habitantes.
Esta é a magnífica recreación virtual daquel 1 de Novembro de 1755
na cidade de Lisboa.
Noventa mil persoas morreron naquel devastador día en Lisboa, un 35% da poboación. O 85% dos edificios quedaron destruídos: vivendas, teatros, bibliotecas, arquivos, hospitais, igrexas... Como a do Convento do Carmo, que segue desde entón en ruínas, adrede, co fin de que ningún habitante esqueza o que a cidade tivo que vivir aquela xornada. Para lembrar o que un día pode volver a tocarlles.
Fonte |
Como se restablece a vida tras un desastre así?
O marqués de Pombal, primeiro ministro de Portugal naquela época, tívoo claro:
"Coidando dos vivos e enterrando aos mortos".
Aquel terremoto afectou a toda a península, o norte de África e mesmo se sentiu no outro lado do Atlántico. Cádiz viuse engulida por unha onda de 12 metros que rebasou as murallas da cidade. En Coria, Cáceres, a cuberta da catedral desplomouse sepultando ás persoas que había dentro. E aquí, en Galicia, aínda que menores, os efectos tamén se deixaron notar.
Así describían o terremoto de 1755 os habitantes da antiga provincia de Tui:
"Se sintió menear la tierra con tanta violencia que se levantaban las piedras de las sepulturas, sacudiéndose unas con otras las de todo el templo (...) Se sentían caer piedras de las bóvedas. Se meneaban con descompasada fuerza las torres de las campanas (...) [La catedral se movió sonando la campana del reloj] obligando el temor concebido de tan inopinado formidable suceso a desamparar la iglesia al pueblo todo con precipitada fuga (...) implorando a voz en grito al patrocinio y amparo de nuestro glorioso patrón el señor San Telmo".
Fonte |
Os lisboetas están plenamente convencidos de que vivirán un novo terremoto.
E xa vedes que tamén nós deberíamos sentir como propio aquel que lles tocou vivir hai uns anos.
Sucedeu en 1755, un día calquera de Defuntos.
Un día calquera, como o de onte.
[Feliz regreso]
Comezando ó grande!! Xa botábamos de menos as "moedas de Caronte"!! Que historia, os pelos de punta teño! Visitei fai un ano e pico esta hermosa cidade e a igrexa do Carmo que me impresionou moito! Oxalá nunca se repetiran sucesos así. Feliz regreso e que non tarde en haber "novas moedas" pronto!
ResponderEliminarMoi contenta de que por fin volvas a publicar temas tan interesantes, creo que todos os teus seguidores sentimos a túa falta todo este tempo, así que benvido.
ResponderEliminarA verdade é que se poñen os pelos de punta vendo estas imaxes tan duras, da medo pensar que poidan volver acontecer, non sei que é peor que trema a terra ou que te engula o mar e logo encima que arda a cidade.
Un tema moi bó para o regreso. Non tardes en publicar de novo.
Acabei de ver o vídeo que non rematamos na clase moi bo����
ResponderEliminarAlégrame moitísimo que vos gustara!
ResponderEliminarSe impresiona simplemente coñecer algúns datos ou ver un simulacro dos seus efectos, 261 anos despois, imaxinade como puido ser vivilo...
Moitas grazas por estar aí. Vémonos na seguinte moeda!