Saltar ao contido principal

Carta a María

No árido monte Arruit, trinta quilómetros ao sur de Melilla, apareceu isto nas escavacións arqueolóxicas levadas a cabo en 2012.


O corpo dun soldado español magníficamente conservado, grazas á aridez do lugar. Os escavadores documentaron nel unha pequena moeda de prata, unha pitilleira de coiro coas iniciais PG e a fotografía dunha muller nova. Pero entre as súas roupas, os arqueólogos atoparon algo que aínda os sorprendeu máis: un sobre. Escrito a man, no exterior do mesmo, podíase ler:
Hermano de armas, si lees esto será porque yo habré muerto. Por favor, cumple la última voluntad de este soldado español que ha caído por la Patria y haz llegar esta carta a María […] que vive en Málaga en la calle […]. Sus padres se llaman Manolo y Antonia.
No interior, nun papel dobrado en dous, estaba aínda esta emotiva carta:

Mi dulce María,

Nunca pensé escribir esta carta, pero lo preocupante de la situación me lleva a ello. Llevamos días atrincherados y defendiendo Monte Arruit, apenas tenemos agua y comida. Los moros nos cercan y nos hacen fuego, cada día tenemos nuevas bajas, ya sea por causa enemiga o por efecto del calor, y no tenemos medicamentos ni medios de asistencia sanitaria. Según dicen, el General Berenguer le ha prometido a Navarro que mandarán refuerzos desde Melilla, pero la ayuda nunca parece llegar. Hay descontento y pesar entre los hombres aquí. Hay rumores fiables de que se negociará la rendición de la plaza, pero no sabemos mucho más al respecto. No sé qué pasará, hemos pasado muchas penurias en esta maldita guerra, pero como la de Monte Arruit no la he vivido. Ya se sabe como actúan los moros y tengo mucho miedo por lo que pueda pasar, estamos prácticamente a su merced y no creo que podamos resistir mucho más el hostigamiento al que nos someten. En el campamento tratamos de animarnos los unos a los otros; por su parte, día tras día, los oficiales nos recuerdan lo que implica ser un soldado español con arengas patrióticas, pero lo que más nos reconforta, dentro de lo que se puede, es la camaradería que hacemos todos en estos difíciles momentos. 
La verdad que no sé por qué te estoy contando esto, supongo que por egoísmo al desahogarme con este papel. No quiero robarte más líneas, ya que esta carta es para ti: la dulce niña de mis ojos, mi morena, mi malagueña, mi razón de vivir, mi anhelo, la estrella que me guía en las noches, la única persona por la cual suspiro día tras día y me reconforta pensar que pronto te veré, que pronto te abrazaré, que pronto te besaré y que pronto me casaré contigo. Dios sabe lo mucho que te quiero. Aún me acuerdo de la primera vez que te vi, con aquel vestido azul, tu pelo negro azabache recogido en un coco, esos ojos verde esmeralda que son capaces de cegar más que este sol africano y convertir a cualquier hombre en estatua de sal con sólo regalarle una mirada tuya. Me acuerdo de la canasta de mimbre llena de pescado que llevabas pues venías del mercado y como yo, apoyado en la pared de la calle de mi casa, quedé absorto ante tu belleza. Te eché un piropo cuando pasaste por delante mía, no pensé que me hicieras caso, ya que tal hermosura tiene que estar acostumbrada a que te los digan, pero giraste tu preciosa cara, me miraste y me sonreíste. Bendito piropo aquel. Te pedí acompañarte a casa para hablarte por el camino y me lo permitiste. Desde entonces fuimos inseparables, me costó que tu padre me aceptara, pero ya sabes que la insistencia siempre ha sido mi virtud. Aún me tiemblan las piernas cuando me acuerdo de aquel primer beso que te robé en la puerta de la casa de tu tía, se nos paró el mundo alrededor en ese instante. En fin, hay tantas cosas que podría contar… Seguro que mientras lees esto estás esbozando una sonrisa. En estas líneas que llevo hablando de ti se me ha olvidado momentáneamente todo lo que estoy pasando aquí. Siempre serás mi mejor medicina y el remedio de todos mis males. Ya sabes que al comienzo de esta carta te dije que nunca pensé escribirla. Es de despedida, mi amor. Si recibes esta carta será porque yo ya no estaré. No quiero ser egoísta y por ello te pido que no me guardes luto, que no te apenes por mí, que rehagas tu vida lo más pronto posible y que no me eches en falta pues yo siempre estaré contigo en cada momento de tu vida. Que seas muy feliz y que hagas realidad todos tus sueños, ya que los míos se cumplieron cuando me dejaste amarte. Quiero que sepas que mis últimos pensamientos son para ti y que siempre te querré y cuidaré allá donde esté. 
Monte Arruit a 8 de agosto de 1921. De tu soldadito, Pedro.
A desfeita foi de libro. Os soldados españois, que avanzaran rapidamente polo Norte de África, viñan naquel momento perseguidos por rifeños (habitantes da rexión e sedentos de vinganza), que os forzaron a unha retirada urxente. Con calor, sen auga, mal preparados e desmoralizados, uns tres mil soldados correron en desbandada a refuxiarse no Monte Arruit, onde había un pequeno forte español. A intención era resistir ata que algunha axuda chegara; pero iso nunca sucedeu. O que si pasou foi que os rifeños cortaron todos os suministros e, aproveitando os canóns abandonados polos propios españois na súa fuxida, sometéronos a doce días de asedio e bombardeo constante. Para os sitiados, entre eles o noso soldado, xa non había saída. Sen armas, sen alimentos, sen moral e sen que ninguén viñera socorrelos desde Melilla, non quedaba outra que renderse.

A rendición pactouse así: os españois sairían do forte, deixarían as armas no chan, e a cambio os rifeños respectarían todas as vidas, deixándoos marchar camiño a Melilla. Feito o acordo, abríronse as portas e os soldados foron saíndo un a un, deixando as armas e situando aos enfermos e feridos en fila diante da muralla, á espera de poder evacualos. Pero claro... era unha guerra. Cos soldados fóra e listos para partir, os rifeños, pasándose o trato polo arco do triunfo, botáronse a traizón sobre eles, nun ataque brutal e desigual. Só 60 duns 3.000 soldados lograron fuxir da matanza aquel 21 de agosto de 1921. O noso protagonista e a súa carta foron dos que quedaron alí. E con el, quedaría tamén a esperanza de que esta chegase ás mans da súa malagueña, María.


O horror do que pasou descubriuse un mes despois. Cando tropas españolas logran achegarse de novo ao monte Arruit, un cheiro insoportable a podre sorpréndeos ata o punto de non poder respirar. Os cadáveres de case tres mil homes, momificados baixo o sol, insepultos e moitos deles mutilados, aparecían dispersos por todo o monte, nun espectáculo dantesco. Foron necesarios días para recoller os restos dos corpos e enterralos nunha gran fosa común en forma de cruz, no propio lugar.


Como en toda guerra, aquí non hai bos nin malos. Nos libros, nos arquivos e en internet hai fotografías de soldados do exército español posando con cabezas decapitadas de rifeños. Por iso, aínda que a conduta rifeña no monte Arruit nos resulte deshonrosa e en extremo violenta, en realidade non foi máis repulsiva e noxenta que o comportamento que os invasores españois estaban a ter con eles. Como sempre sucede en todas as guerras. En ambos bandos.


E que pasou coa carta?

Seguindo as indicacións do sobre localizouse aos familiares de María, e en concreto a Antonio, un neto dela. Antonio contou que María casouse dous anos despois do sucedido no monte Arruit e que tivo varios fillos. Pero que na súa mesa de noite, ao lado da cama, lembra que había sempre unha fotografía, cun rosario arredor, na que se vía un soldado novo. E que durante anos, incluso xa casada e con fillos, acudía ao porto de Málaga a ver chegar os barcos que procedían de Melilla, coa esperanza de que aquel soldado baixara nalgún deles.

Porto de Málaga, entre os anos 1920 e 1930.
Non sabemos se María sae na foto, agardando.

Di Antonio que o seu avó sempre respetou este sentimento da súa avoa e que, non obstante (ou precisamento por iso), foron unha parella feliz. María morreu en 1987 e, por decisión dela mesma, aquela foto daquel primeiro amor foise con ela á tumba. A carta non chegou a tempo. De telo feito, gústame imaxinar como tería reaccionado ela. E non sei por que, paréceme que María sentiría coa noticia unha punzada no corazón. Que durante longos segundos calcularía temerosa e en silencio a probabilidade de que algo así puidese en verdade ser certo. Que desdobraría con dúbidas e sumo coidado o amarelento papel, como se tamén el fose unha vítima da guerra. Que choraría de nostalxia ao descubrir palabras que a vida lle debía. Que tamén ela sorriría ao lembrar aquel bico co que os dous pararon o mundo. E que sentiría un profundo agradecemento ao ler as últimas liñas que el lle escribiu. Despois, paréceme que a gardaría entre a fotografía e o portarretrato. Así hoxe esa carta, igual que a foto de Pedro, estaría xunto a ela. Onde sempre debeu estar.

Grazas a Telmo, pola moeda.
E grazas aos que, seguindo a petición do soldado, fixeron que a carta chegara.

Comentarios

  1. Só se me ocorre decir un "Guauuu"

    ResponderEliminar
  2. Sandra20/1/14

    Unha historia de película! Preciosa carta, pena que María non a puidese recibir a tempo.

    ResponderEliminar
  3. Si, hai historias que non deixan espazo para palabra algunha... Tamén eu comparto ese "Guauuu" de historia intensa, e ese punto de mágoa de que a carta non chegase a tempo. Pero fixádevos que curioso, que sendo esta unha historia con ese pouso triste (pola morte del, e pola espera dela), no fondo paréceme que a todos nos gustaría unha historia así.

    ResponderEliminar
  4. Xurxo26/1/14


    Grazas unha vez mais por compartir con nos o teu tempo para achegarnos a todos os afortunados, (que xa temos unha moeda de Caronte), todos estes preciosos anacos de historia.
    Esta noite deiteime un pouco enfurruñado coa miña parella, e espertei esta mañá, co infantil e nada honroso plan de non adicarlle nin un so minuto deste Domingo. Pero agora, despois dun delicioso café con leite mais catro galletas María, lendo esta historia, Richelieu o meu lado sería un home con arrestos se non viro todo a estribor e cambio de rumbo.
    Así qué coido que vou chamala e darlle un bico.

    Saudos ,Miguel.

    ResponderEliminar
  5. Jajaja!
    Claro que si! Chama a María, Julieta, Milady ou como se chame, que iso é o de menos... e avanti toda!
    Grazas por compartir ese impagable momento de lectura, café con leite e virada a estribor. Bo vento, amigo! :)

    ResponderEliminar
  6. Pois sí Miguel, no fondo é unha verdadeira historia de amor da que (e refírome ó amor, non á parte triste)a todos nos gustaría dar fé.

    ResponderEliminar
  7. Que historia tan bonita, pero a la vez triste *_*

    ResponderEliminar
  8. E co que che gustan a ti as historias tristes, Rosana!
    Pero, ves? Que sexa triste, non quere dicir que non poida ser bonita. :)

    ResponderEliminar
  9. La verdad es que si, es preciosa, es una de las historias más bonitas que escuché en mi vida, la pena esque la carta llegara tarde, pero por lo menos llegó que es lo importante :)

    ResponderEliminar

Publicar un comentario

Grazas por comentar!

Publicacións populares deste blog

6º Concurso CineHistoria

Despois de 5 edicións, non pensaríades que deixaríamos acabar o curso sen o noso concurso favorito, non...? Pois benvidos a CineHistoria! , o certame de minicríticas de cine máis famoso da comarca!  Velaquí as 40 críticas (en formato orixinal) desta edición,. Podedes lelas todiñas nos comentarios! As normas e o sentido do concurso xa o sabedes , pero por se acaso...: Para quen? Participan os meus alumnos de Historia de 1º de Bacharelato . Este ano, 40. Que teñen que facer? Eu reparto unha listaxe dunhas 50 pelis .  Cada un deles ten que elixir unha para ver antes dunha data límite. Condición obrigada: que non a viran nunca!  Onde e cando? Cando acabou o tempo para ver as pelis, un día, sen previo aviso reparto en clase un papel.  Cada participante ten 8 liñas e uns 20 minutos para escribir . Como facelo? A crítica debe ser algo máis que un resumo. Debe ter opinión, análise, orixinalidade e, sobre todo, espertar unha emoción no que le. Prohibido deix

V Concurso CineHistoria

Os bos costumes non se poden perder. Por iso, había que volver coa quinta edición do Concurso máis lonxevo (creo) do noso instituto.  Como cada ano, convoco aos meus alumnos de Historia do Mundo Contemporáneo (1º Bacharelato) a un certame, que non é máis que unha escusa para ver cine... e, a través dese cine, para tecer lazos invisibles coa Historia, ou sinxelamente coa vida .  Que como o facemos? Doado. Entrego unha lista ampla de películas coas que un se pode achegar á Historia (ou ao bo cine); concedemos un prazo de tempo para que cada alumno poida ver polo menos unha delas; e cando todos teñen visto xa a súa peli, chego un día por sorpresa a clase e exclamo: " Aquí comeza o Concurso de Críticas CineHistoria! ";  ese día, nun silencio de 20 minutos e baixo pseudónimo, cada alumno esfórzase por escribir a crítica da peli que viu, sabendo que debe facelo da forma máis persoal, orixinal e efectiva posible...   Con que premio? Con cal vai ser! Aquí comeza o V CONCURS

Concurso Galicia en Foto (II)

Aquí volve o noso concurso! E unha vez máis, non penso dicir onde está isto ... Porque queda da vosa man! Iso si, desta vez cambiamos o método de resposta: en vez de escribir a solución publicamente nun comentario, enviarédesma a min directamente facendo clic na parte superior do blog, onde di "INFO", e dentro diso en "CONTACTO". Unha vez aí, non tedes máis que poñer nome, email e a vosa resposta! Deste xeito chegará a min sen que outros poidan vela.  Gaña quen acerte o nome concreto e a función do lugar no que botei esta foto .  Tal e como prometera, desta vez agarda un premio de cine! O PRAZO PARA CONCURSAR  REMATA ÁS 23.00 HORAS DO SÁBADO 9 PUBLICAREI TODAS AS RESPOSTAS E O GAÑADOR AQUÍ AO LONGO DO DOMINGO 10 BRAVO CENTURIÓNS! O lugar da foto é o fermoso campamento romano de Aquis Querquennis,  en Bande (Ourense). Os vellos coñecían o sitio como A Cidá, pois vían muros e obras de edificacións antigas.  En 1947, ao construírse o Encoro d