Saltar ao contido principal

Odyssey (o tesouro volve a España)

Estou que me gotea o colmillo, desexando ver chegar de volta esas 500.000 moedas de ouro e prata a bordo de avións do exército español. Un final á altura para unha Historia que espero vos sone a moitos...

En maio de 2007, Odyssey fai público o achádego de 500.000 moedas de ouro e prata como a da imaxe




16 de outubro de 2007, augas españolas fronte a Xibraltar. Unha fragata de guerra da Armada Española e unha patrulleira da Garda Civil vixían desde certa distancia ao barco principal da empresa cazatesouros Odyssey. Despois de seis meses moi quietiño no pequeno porto do pedrolo británico, o navío por fin se move, pero non para ir moi lonxe. Ao pouco de saír, a fragata establece contacto:

-Somos un buque de guerra español, ¿sabe que está usted en aguas españolas?
-Estamos en aguas internacionales -contestan moi gallardos, mentres comunican a súa posición.-
-Corrija su posición o nos veremos obligados a abordarles.

Cando un navío de guerra che fala neses términos, non hai moito para onde tirar. Así que o barco remata poñendo rumbo ao veciño porto español de Alxeciras. Cumpríase así, por fin, a orde xudicial de abordar os buques da empresa estadounidense Odyssey Marine Exploration. Unha orde dada seis meses antes, xusto despois de que Odyssey comunicara ao mundo o saqueo do maior tesouro mariño xamais atopado. Comunicación que fixo, iso si, cando o tesouro estaba xa a bo recaudo na súa sede de Florida. A partir de aí, España denuncia o caso ante os tribunais en Estados Unidos (o resultado, ao final).

A noticia deunos para moito na clase de Historia do curso 2008-2009. A un palmo de onde tecleo isto, teño un fermoso cofre cheo de presuntas moedas de ouro e prata (bueno, e algunha canica...) que uns estimados navegantes afirmaron ter sustraído con moito esforzo (e en época de exames!) das cámaras do Odyssey.  Quizá porque nun dos exames que lles puxen ese ano, eles mesmos tiveran que responder a esta pregunta, coa que trataba de enfiar a materia coa actualidade:

¿Por que España ten un conflito con Odyssey? 
Relaciona este conflito cun momento histórico que teñamos tratado na clase.

Imos aló. O que Odissey atopou foron os restos do barco de guerra español Nuestra Señora de las Mercedes, que, cando estaba a punto de chegar ao Golfo de Cádiz cargado de enormes riquezas procedentes das colonias en América, foi afundido por unha flota de guerra inglesa. O puntiño curioso da historia é que, por aquel entón, Inglaterra e España estaban en tempo de paz. Un puntiño de nada, vamos... Imaxinades como foi?

A fragata Mercedes, saltando polos aires.
Francis Sartorius, Museo Nacional Marítimo de Reino Unido


7.00 da mañá. Víase xa a costa portuguesa aquel 5 de outubro de 1804, cando ambas flotas (catro barcos cada unha) se divisan por primeira vez. O mando español, un tal José de Bustamante y Guerra, era hábil e veterano, e non se fiaba un pelo dos ingleses. Así que ás 8.00 ordena zafarrancho e dispón formar liña de combate, amosándolle toda a artillería aos británicos. Estes aproxímanse moito, e envían un bote. A bordo, un oficial e un intérprete solicitan falar co mando español:

A ver, señores: temos orde de reter esta flota e levar os barcos a porto inglés. 
De paso, imos quedar con todo o que hai a bordo; a non ser, claro, que prefirades derramar sangue. 
Nese caso, á vista está que vos superamos en porte e canóns. 

E os españois contestaron que vale: vai ser que non, pero... retirádevos que imos pensalo un rato. E sen que pasara un minuto, os ingleses, a traizón, romperon fogo. Con tanta sorte que un disparo de canón foi impactar de cheo na santabárbara (o almacén de pólvora) da fragata Mercedes. E no que canta un galo, saltou esta polos aires e foise ao fondo con 249 tripulantes e toda a súa valiosa carga. Cando a fumareda se disipou, alí xa había un barco menos, e a batalla estaba gañada para os ingleses.

As tres naves restantes foron conducidas a Xibraltar (xa entón de soberanía inglesa) e despois a porto británico, cargando un botín de 3 millóns de pesos. A prensa inglesa cacareou como de costume, incluso criticando aos seus; pero a realidade é que os británicos sabían o que facían: chamábase Guerra preventiva e consistía en machacar a flota española, principal ameaza fronte ao crecente dominio inglés dos mares. Por suposto, a Queen nunca devolveu os barcos nin o botín incautados. 

Consecuencia: España declarou a guerra a Reino Unido en decembro dese mesmo 1804. Fíxoo xusto doce días despois de que Napoleón se coroase a si mesmo emperador de Francia. Sen pretendelo, Bonaparte acababa de gañar a España como aliado fronte a Gran Bretaña. O pequeno emperador relamíase de gusto ante a inesperada carambola. Tan so un ano despois, ambos bandos encontraríanse fronte ás costas españolas no fatal combate da Batalla de Trafalgar. Algo así como un Master and Commander ao bestia:


Agora, máis de 200 anos despois, o tesouro da Mercedes volve a España. Porque os tribunais de EE.UU., en sentencia inapelable, acaban de faiar a favor do Estado español, e obrigan a Odyssey a devolvernos (antes do día 19 deste mes!) as dezasete toneladas de moedas de ouro e prata, que viaxarán ata aquí en dous avións do noso exército, e que pasarán a formar parte dos fondos dos principais Museos Navais do país. Así que a vitoria foi tardía, vale, pero dobre. Porque gañamos o gusto de velo; pero tamén o de vencer a dúas clases de piratas: aqueles zorros ingleses do XIX, e estes malditos saqueadores do XXI.

Ademais, como aprendemos máis rápido cando nos patean o cu, España leva un par de anos empregándose a fondo na catalogación de todos os pecios (barcos afundidos) que hai nas nosas costas, coa intención de protexelos e incluso de rescatalos arqueoloxicamente... Contan que unha das prioridades é o Santo Cristo de Maracaibo, barco que participou en 1702 na Batalla de Rande, e que afundiu preto das Illas Cíes cando os ingleses pretendían, moi lolailos, remolcalo ata porto inglés. Pero esa... é outra batalla.

Comentarios

  1. Jorge16/2/12

    (aplausos na platea có público en pé)

    Bueno, bueno, bueno, Miguel (...) relamiase Napoleón, e relámome tamén agora eu, agasallado, despois de degustar esta case "curtametraxe" tua (donde non podo deixar de sorrir identificando nas tuas liñas, eses tintes Revertianos que tanto nos gustan).
    Escribo isto sentíndome, como cada vez te leo ou escoito, primeiro un pouco menos burro que onte, e logo un pouco mais afortunado por ser amigo teu.
    Sempre me quedará magoa de non poder asistir - sentándome en silencio, como espectador, dende unha silla da fila de atrás, a unha clase tua, xq sen necesidade de ter disfrutado a experiencia presumo xa de intuir algunhas sensacions.
    Tes unha habilidade especial, case diría que de "contacontos", para "atrapar" a que te escoita, transportandoo atá as esceas que relatas nunha máxica viaxe. Algo que nunca perderás, pois es un apaixoado daquelo que amas (donde a Historia, é so unha delas). Cando comenzas un relato, parece que esté escoitando o ruxido do león da MGM, preámbulo dunha cinematográfica aventura.
    Espérote ata a vindeira nova aventura, nesta mesma barca, neste mesmo "pantalán".
    Mentrés, vou darme unha ducha para quitarme de enriba, este maldito cheiro a pólvora inglesa.

    ResponderEliminar
  2. Jajaja!
    Pois entón xa sorrimos dous! E sendo así, pagou a pena a "curtametraxe". Vai algo longa para o meu gusto pero a historia ben o merece. Ademais, ¡que demo!, para unha vez que gañamos...

    Oxalá lograra exercer sempre de contacontos con éxito. Ese día, sorrimos todos. Pero, como os meus alumnos saben, tamén fracaso moitas veces: non todos os temas gustan, nin tampouco acerto sempre coa estratexia. Entón, sufren eles, e un marcha para casa pensativo e picado no orgullo. Neses días precisamente, viría de perlas unha axuda de espectador curioso coma ti na fila de atrás.

    Lin nunha ocasión que os alumnos son/sodes/somos o público máis duro e esixente que existe, porque nunca aplaude, incluso aínda que algo lle guste moito. E é certo que non aplaude. Pero para min fai algo moito máis importante: é xusto, é leal, non olvida. O aplauso é efímero; pero a memoria é eterna.

    PD: moitos non o coñeceredes, pero Jorge é o autor da incrible foto do cemiterio de Pereiró ("La escultura de la muerte", titulei esa entrada no blog). E ademais, escribe ben o condenado:
    "Vou darme unha ducha para quitarme de enriba este maldito cheiro a pólvora inglesa"...
    Daba un bo epitafio!

    ResponderEliminar
  3. Hoxe nos xornais:
    "Odyssey reclama a España más de 300.000 euros por haber custodiado el tesoro"
    E digo eu:
    ¿Quen lles mandou quitalo do fondo do mar?

    ResponderEliminar
  4. Sandra17/2/12

    jajajajaja! non sei se partirme de risa co da reclamación ou con que lle saliu o tiro pola culata! hai que ser ...grgrgr!
    Interesante e complacente entrada Miguel, non é moi habitual que se faga xustiza,así que unha noticia así sempre é benvida. E qué dicir dos comentarios?! o de Jorge deixoume abraiada, que ben escribe e te describe!! Únome a él en todo o que di! e tamén agardo na miña barca a nova aventura coa que nos deleites!
    :-)

    ResponderEliminar
  5. marisa19/2/12

    Moi interesante e de actualidade esta
    entrada Miguel, e moi contentos por este logro de recuperar o tesouro. Qué emocionante e bonito o comentario de Jorge, fíxome sorrir porque o comparto, así que xa somos tres.

    ResponderEliminar
  6. Tres cousas a engadir:

    1) Grazas polos vosos amables comentarios! Son como espinacas para Popeye.

    2) O xuíz pronunciouse xa sobre a petición de Odyssey de que España pagase máis de 300.000 euros para cubrir os gastos da custodia e garda das moedas desde que saíron do mar ata agora. DENEGADA. Paga Odyssey.

    3) A única cagada nisto non será (seguro) a da empresa cazatesouros. En canto OS POLÍTICOS agarren os micros e se poñan a opinar (e a varrer descaradamente para o seu partido) xa podemos agarrarnos os machos... A primeira perla deixóunola o exacerbado González Pons, do PP: "En un mes y pico, el Ministro de Cultura ha recuperado un tesoro robado". Tócatelos. Pois non. Ou este señor é parvo ou, o que é peor, quere tomarnos por parvos: o tesouro empezouse a recuperar o día en que o goberno español denunciou a Odyssey ante os tribunais (ano 2007, gobernando Zapatero), así como o día en que os xuíces (ata tres veces) nos deron a razón (tamén aínda co anterior goberno)... Isto non é cousa de mes e medio.
    Por iso digo que, co tesouro gañado, agárdannos aínda moitas tristes cagadas.

    ResponderEliminar

Publicar un comentario

Grazas por comentar!

Publicacións populares deste blog

V Concurso CineHistoria

Os bos costumes non se poden perder. Por iso, había que volver coa quinta edición do Concurso máis lonxevo (creo) do noso instituto.  Como cada ano, convoco aos meus alumnos de Historia do Mundo Contemporáneo (1º Bacharelato) a un certame, que non é máis que unha escusa para ver cine... e, a través dese cine, para tecer lazos invisibles coa Historia, ou sinxelamente coa vida .  Que como o facemos? Doado. Entrego unha lista ampla de películas coas que un se pode achegar á Historia (ou ao bo cine); concedemos un prazo de tempo para que cada alumno poida ver polo menos unha delas; e cando todos teñen visto xa a súa peli, chego un día por sorpresa a clase e exclamo: " Aquí comeza o Concurso de Críticas CineHistoria! ";  ese día, nun silencio de 20 minutos e baixo pseudónimo, cada alumno esfórzase por escribir a crítica da peli que viu, sabendo que debe facelo da forma máis persoal, orixinal e efectiva posible...   Con que premio? Con cal vai ser! Aquí comeza o V CONCURS

6º Concurso CineHistoria

Despois de 5 edicións, non pensaríades que deixaríamos acabar o curso sen o noso concurso favorito, non...? Pois benvidos a CineHistoria! , o certame de minicríticas de cine máis famoso da comarca!  Velaquí as 40 críticas (en formato orixinal) desta edición,. Podedes lelas todiñas nos comentarios! As normas e o sentido do concurso xa o sabedes , pero por se acaso...: Para quen? Participan os meus alumnos de Historia de 1º de Bacharelato . Este ano, 40. Que teñen que facer? Eu reparto unha listaxe dunhas 50 pelis .  Cada un deles ten que elixir unha para ver antes dunha data límite. Condición obrigada: que non a viran nunca!  Onde e cando? Cando acabou o tempo para ver as pelis, un día, sen previo aviso reparto en clase un papel.  Cada participante ten 8 liñas e uns 20 minutos para escribir . Como facelo? A crítica debe ser algo máis que un resumo. Debe ter opinión, análise, orixinalidade e, sobre todo, espertar unha emoción no que le. Prohibido deix

Concurso Galicia en Foto (II)

Aquí volve o noso concurso! E unha vez máis, non penso dicir onde está isto ... Porque queda da vosa man! Iso si, desta vez cambiamos o método de resposta: en vez de escribir a solución publicamente nun comentario, enviarédesma a min directamente facendo clic na parte superior do blog, onde di "INFO", e dentro diso en "CONTACTO". Unha vez aí, non tedes máis que poñer nome, email e a vosa resposta! Deste xeito chegará a min sen que outros poidan vela.  Gaña quen acerte o nome concreto e a función do lugar no que botei esta foto .  Tal e como prometera, desta vez agarda un premio de cine! O PRAZO PARA CONCURSAR  REMATA ÁS 23.00 HORAS DO SÁBADO 9 PUBLICAREI TODAS AS RESPOSTAS E O GAÑADOR AQUÍ AO LONGO DO DOMINGO 10 BRAVO CENTURIÓNS! O lugar da foto é o fermoso campamento romano de Aquis Querquennis,  en Bande (Ourense). Os vellos coñecían o sitio como A Cidá, pois vían muros e obras de edificacións antigas.  En 1947, ao construírse o Encoro d